မင်္ဂလာပါ ခင်ဗျာ။ ဒီနေ့ခေတ်မှာ အင်တာနက်နဲ့ အွန်လိုင်းဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝနဲ့ ခွဲလို့မရတော့တဲ့ အရာတစ်ခု ဖြစ်နေပါပြီ။
သတင်းတွေဖတ်တာ၊ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ စကားပြောတာကနေစပြီး အလုပ်အကိုင်ရှာဖွေတာအထိ အကုန်လုံးကို အွန်လိုင်းပေါ်မှာပဲ လုပ်နေကြတာပါ။ ဒါပေမဲ့ အရာရာတိုင်းမှာ အကောင်းနဲ့အဆိုး ဒွန်တွဲနေသလိုပဲ၊ အွန်လိုင်းလောကမှာလည်း သတိမထားမိရင် ဘဝပျက်သွားနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်တွေ အများကြီး ရှိနေပါတယ်။
ဒီနေ့ ကျွန်တော်ပြောပြချင်တာကတော့ အွန်လိုင်းလုံခြုံရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အထူးသတိထားရမယ့် “ကျားဖြန့်” လို့ခေါ်တဲ့ အွန်လိုင်းရာဇဝတ်မှုတွေအကြောင်းပါပဲ။
ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ အချက်အလက် – ပေါ့ဆလို့ မရတဲ့ ကိစ္စ
အရင်ဆုံး ကျွန်တော်တို့ အလွယ်တကူ ပေါ့ဆမိတတ်တဲ့ အချက်တစ်ချက်ကို ပြောချင်ပါတယ်။
အဲ့ဒါကတော့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ အချက်အလက်တွေကို အွန်လိုင်းပေါ်မှာ အလွန်အကျွံ မဖော်ပြမိဖို့ပါပဲ။ တချို့က “ငါ့အကြောင်းလေးတင်တာ ဘာဖြစ်မှာမို့လို့လဲ” လို့ တွေးနိုင်ပေမဲ့၊ ဒီအချက်အလက်တွေဟာ ရာဇဝတ်ကောင်တွေအတွက် ရတနာသိုက်ကြီးတစ်ခုလိုပါပဲ။
သင်ဘယ်မှာနေတယ်၊ ဘာတွေကြိုက်တတ်တယ်၊ ဘယ်သူတွေနဲ့ ခင်တယ်ဆိုတဲ့ အချက်အလက်တွေကို သုံးပြီး သင့်ကို ဒါမှမဟုတ် သင့်ပတ်ဝန်းကျင်ကလူတွေကို အလွဲသုံးစားလုပ်ဖို့၊ ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်ဖို့ အသုံးချခံရနိုင်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် မသင်္ကာစရာကောင်းတဲ့ မက်ဆေ့ချ်တွေ၊ မေးခွန်းတွေ၊ ချိတ်ဆက်မှုတွေကို အမြဲသတိထားပါ။ ကိုယ့်အချက်အလက်တင်မကဘူး၊ တခြားသူတွေရဲ့ အချက်အလက်တွေကိုလည်း အွန်လိုင်းပေါ် တင်တဲ့အခါ တရားဥပဒေနဲ့ ငြိစွန်းနိုင်တယ်ဆိုတာ သတိပြုရပါမယ်။
ကမ္ဘာကျော်လာတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက “ကျားဖြန့်” ငရဲ
“ကျားဖြန့်” ဆိုတဲ့ စကားလုံးက အခုနောက်ပိုင်း အရမ်းကြားလာရပါတယ်။ ဒါဟာ တကယ်တော့ လူတွေကို အတင်းအဓမ္မဖမ်းဆီးပြီး အွန်လိုင်းကနေ ငွေလိမ်တဲ့လုပ်ငန်းတွေမှာ ခိုင်းစေတဲ့ ရာဇဝတ်မှုကြီးတစ်ခုပါပဲ။
မြန်မာနိုင်ငံဟာ အခုအခါမှာ ဒီလုပ်ငန်းတွေရဲ့ ဗဟိုချက်တစ်ခုလို ဖြစ်နေပြီဆိုပြီး ဟောင်ကောင်အခြေစိုက် SCMP သတင်းဌာနကတောင် ဖော်ထုတ်ရေးသားခဲ့ပါတယ်။
ဒီကိစ္စတွေက တခြားနိုင်ငံတွေမှာလည်း ဖြစ်နေတာပါ။ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်ကပဲ ကမ္ဘောဒီးယားမှာ ကိုရီးယားတက္ကသိုလ်ကျောင်းသားတစ်ယောက် ကျားဖြန့်ဂိုဏ်းရဲ့ ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်မှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
ဒီနောက်ဆက်တွဲမှာ ကိုရီးယားအစိုးရက ကမ္ဘောဒီးယားအစိုးရကို ဖိအားပေးပြီး ရာနဲ့ချီတဲ့ လူတွေကို ဖမ်းဆီးစေခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့လကလည်း ကိုရီးယားရဲတပ်ဖွဲ့က ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်အထိ လာရောက်ပြီး ကျားဖြန့်ဂိုဏ်းကို နှိမ်နင်းခဲ့ပါသေးတယ်။
အခုဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံထဲက ကျားဖြန့်လုပ်ငန်းတွေမှာ လူပေါင်း ၈,၀၀၀ ကျော် ဖမ်းဆီးခံထားရတယ်ဆိုတဲ့ သက်သေအထောက်အထားတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထွက်ပေါ်လာနေပါတယ်။
လွတ်မြောက်လာသူတွေရဲ့ နှလုံးသားထဲက အသံ
ဒီ “အလိမ်အညာစက်ရုံ (Scam Factory)” တွေကနေ လွတ်မြောက်လာတဲ့ ဟောင်ကောင်နိုင်ငံသား အဲရစ် (အသက် ၃၀) နဲ့ နန်စီ (အသက် ၂၀ ကျော်) တို့ရဲ့ ထွက်ဆိုချက်တွေကတော့ တကယ့်ကို ကြက်သီးထစရာပါပဲ။ သူတို့ပြောတာကတော့ အဲ့ဒီထဲမှာ နေရတဲ့ဘဝဟာ “အရှင်လတ်လတ် ငရဲကျနေသလိုပဲ၊ သေတာထက်တောင် ဆိုးပါတယ်” တဲ့။
နန်စီရဲ့ ဇာတ်လမ်း က သူယုံကြည်ရတဲ့ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်ကနေ စခဲ့တာပါ။ ထိုင်းနယ်စပ်မှာ လစာကောင်းတဲ့အလုပ်ရမယ်ဆိုပြီး မိတ်ဆက်ပေးရာကနေ လိုက်သွားခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ ထိုင်းကနေတစ်ဆင့် မြန်မာနိုင်ငံထဲကို အပို့ခံခဲ့ရပြီး အဲ့ဒီ အလိမ်အညာစက်ရုံမှာ အဓမ္မအလုပ်လုပ်ခိုင်းစေခံခဲ့ရပါတယ်။ ၆ လအကြာမှာ လွတ်မြောက်လာခဲ့တဲ့ နန်စီက သူဟာ ချမ်းသာပြီး အသက်ကြီးတဲ့ အမေရိကန်တွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီး အွန်လိုင်းကနေ အချစ်ဇာတ်လမ်းအတုတွေ၊ အမြန်ချမ်းသာမယ့် အစီအစဉ်တွေနဲ့ လိမ်လည်ခဲ့ရတယ်လို့ ဖွင့်ဟခဲ့ပါတယ်။
အဲရစ်နဲ့ နန်စီတို့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့ ငရဲလိုနေ့ရက်တွေ
အလုပ်ချိန်: အမေရိကန်စံတော်ချိန်နဲ့ကိုက်ညီအောင် ည ၁၀ နာရီကနေ မနက် ၇ နာရီအထိ အလုပ်လုပ်ရတယ်။ လိမ်လည်ဖို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ Target မပြည့်ရင် ၁၈ နာရီကျော်အထိ ဆက်တိုက်အလုပ်လုပ်ရပါတယ်။
လိမ်လည်ရတဲ့ နည်းလမ်း: လူတစ်ယောက်ကို ဖုန်း ၄ လုံး၊ ကွန်ပျူတာ ၁ လုံး ပေးထားပြီး Tinder, TikTok လို social media တွေကနေ “သားကောင်” တွေကို ရှာဖွေရပါတယ်။
ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့ နှိပ်စက်မှုများ:
နေ့စဉ်ရက်ဆက် ရိုက်နှက်တာ၊ ကြာပွတ်နဲ့ရိုက်တာ၊ လျှပ်စစ်ရှော့ခ်ပေးတာတွေဟာ သာမန်လိုဖြစ်နေပါတယ်။
နန်စီက ခြေတုတပ်ထားတဲ့ အမျိုးသားတစ်ဦးကိုတောင် အဖွဲ့ဝင်တွေက ဝိုင်းရိုက်လို့ နောက်ခြေထောက်တစ်ဖက်ပါ ဆုံးရှုံးသွားတာကို မျက်မြင်တွေ့ခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ထွက်ပြေးဖို့ကြိုးစာတာ ပြန်မိရင် မီးနဲ့ရှို့တာ၊ အရေပြားတွေ လောင်ကျွမ်းတဲ့အထိ ညှဉ်းပန်းတာတွေ လုပ်ပါတယ်။ အဲရစ်က “လူတစ်ယောက်ကို သတိလစ်တဲ့အထိ မီးရှို့ပြီး၊ သတိလစ်ခါနီးရင် ရေနဲ့လောင်းပြီး ပြန်နိုးအောင်လုပ်တယ်” လို့ ကြောက်လန့်တကြား ပြန်ပြောပြခဲ့ပါတယ်။
ဒီလိုနှိပ်စက်မှုတွေကြောင့် စိတ်ဓာတ်ကျပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သတ်သေသွားကြတဲ့သူတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။
အဲရစ်ကတော့ သူ့မိသားစုကနေ ပြန်ပေးငွေ ဟောင်ကောင်ဒေါ်လာ ၂ သိန်း (မြန်မာငွေ သိန်း ၁၀၀၀ ကျော်) ပေးပြီးမှ လွတ်မြောက်လာခဲ့တာပါ။ နန်စီကတော့ လုံခြုံရေးအရ ဘယ်လိုလွတ်လာလဲဆိုတာကို ပြောမပြခဲ့ပါဘူး။
ဒီအဖြစ်ဆိုးတွေကနေ ဘယ်လိုသင်ခန်းစာယူ၊ ကာကွယ်မလဲ?
ဒီလိုကြောက်စရာကောင်းတဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေက ကျွန်တော်တို့နဲ့ မဆိုင်ဘူးလို့ မထင်လိုက်ပါနဲ့။ အွန်လိုင်းကိုသုံးနေတဲ့ ဘယ်သူမဆို သားကောင်ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အောက်ကအချက်တွေကို အမြဲသတိရပါ။
- “လွယ်လွယ်နဲ့ ငွေများများရမယ်” ဆိုတဲ့ ကမ်းလှမ်းချက်တွေကို သံသယဝင်ပါ။
နိုင်ငံခြားမှာ ဘာအရည်အချင်းမှမလိုဘဲ လစာအများကြီးပေးမယ်ဆိုတဲ့ အလုပ်ခေါ်စာတွေက ၉၉% ဟာ ထောင်ချောက်ပါပဲ။ လောဘဟာ ဆင်ခြင်တုံတရားကို ကန်းစေတယ်ဆိုတာ မမေ့ပါနဲ့။ တကယ်ကောင်းတဲ့အလုပ်ဆိုတာ ကြိုးစားအားထုတ်မှု လိုအပ်ပါတယ်။ - သူငယ်ချင်း၊ မိတ်ဆွေ မိတ်ဆက်ပေးတာကို သေချာပြန်စစ်ဆေးပါ။
နန်စီရဲ့ဖြစ်ရပ်လိုပါပဲ။ တစ်ခါတလေ ကိုယ်ယုံကြည်ရတဲ့သူတွေကတောင် သူတို့ကိုယ်တိုင်က အလိမ်ခံထားရသူ ဒါမှမဟုတ် ကြားပွဲစား ဖြစ်နေနိုင်ပါတယ်။ ဘယ်သူပဲမိတ်ဆက်ပေးပါစေ၊ အလုပ်ရဲ့ တရားဝင်ဖြစ်မှုကို ကိုယ်တိုင် သေချာစုံစမ်းပါ။ - အွန်လိုင်းက ဆက်ဆံရေးတွေကို အလွယ်တကူ မယုံကြည်ပါနဲ့။
“Romance Scams” လို့ခေါ်တဲ့ အချစ်ကိုအသုံးချပြီး လိမ်လည်တာတွေဟာ Tinder, TikTok, Telegram လိုနေရာတွေကနေ စတင်တတ်ပါတယ်။ အွန်လိုင်းကနေသိတဲ့သူက ငွေတောင်းတာ၊ အန္တရာယ်ရှိနိုင်တဲ့နေရာကို လာဖို့ခေါ်တာမျိုးဆိုရင် ဒါဟာ အနီရောင်အချက်ပြနေတာပါပဲ။ - အလုပ်ရှင်နဲ့ လုပ်ငန်းရဲ့ တရားဝင်မှုကို စစ်ဆေးပါ။
နိုင်ငံခြားအလုပ်ဆိုရင် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံရဲ့ သံရုံးတွေ၊ အစိုးရဌာနတွေကို ဆက်သွယ်ပြီး ကုမ္ပဏီက တကယ်ရှိရဲ့လား၊ တရားဝင်လားဆိုတာ စစ်ဆေးပါ။ အလုပ်တည်နေရာကို Google Maps မှာ ရှာကြည့်ပါ။ တောထဲတောင်ထဲမှာဆိုရင် သတိထားပါ။ - နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် သွားလာမှု အန္တရာယ်ကို သတိပြုပါ။
အထူးသဖြင့် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် (မြဝတီလိုနေရာမျိုး) ကို သွားဖို့ခေါ်တဲ့ အလုပ်တွေက အလွန်အန္တရာယ်များပါတယ်။ ဒီဒေသတွေဟာ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုအားနည်းပြီး အလိမ်အညာဂိုဏ်းတွေရဲ့ ကျက်စားရာနေရာတွေ ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။
နိဂုံး
အွန်လိုင်းကမ္ဘာက အသုံးဝင်သလို အန္တရာယ်လည်း သိပ်များပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့သတိတစ်ချက်က ကိုယ့်အသက်ကို ကယ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီလို “ကျားဖြန့်” ငရဲကွင်းဆက်ထဲကို ကိုယ်တိုင်ရော၊ ကိုယ်ချစ်ရတဲ့သူတွေပါ မရောက်သွားရလေအောင် ဒီအကြောင်းအရာတွေကို မျှဝေပေးပြီး အချင်းချင်း သတိပေးကြရအောင်ပါ။
သင့်ရဲ့ ကလစ်တစ်ချက်၊ သင့်ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုက သင့်ဘဝတစ်ခုလုံးကို ပြောင်းလဲသွားစေနိုင်တယ်ဆိုတာ အမြဲသတိရပါ။ အားလုံးပဲ အွန်လိုင်းပေါ်မှာ ဘေးကင်းလုံခြုံကြပါစေ။
