ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် ထိုင်းတို့သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အချင်းချင်းရင်းနှီးမှု အမြင့်ဆုံးရှိသော နိုင်ငံများအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပြီး၊ လွန်ခဲ့သည့် ငါးနှစ်ခန့်ကပင် အရှေ့တောင်အာရှအိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများက ထိုနှစ်နိုင်ငံ၏ ရင်းနှီးချစ်ခင်မှုကို မဖောက်ဖျက်နိုင်မည်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။

“နယ်နိမိတ်ရှည်လျားမျှဝေထားတဲ့ကြောင့် အတူနေထိုင် ကြီးပြင်းရမယ်ဆိုတာ နှစ်ဖက်လုံးသိပါတယ်” ဟု ကမ္ဘောဒီးယားဆိုင်ရာ ယခင်ထိုင်းသံအမတ်ကြီး Panyarak Poolthup က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုအချိန်၌လည်း ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်က “ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းဖို့ နိုင်ငံရေးဆန္ဒ အမြဲတမ်းရှိနေတယ်” ဟု ထောက်ပြခဲ့သည်။

သို့ရာတွင် မကြာသေးမီ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယား ဆက်ဆံရေးမှာ အန္တရာယ်ရှိသည့်အနိမ့်ဆုံးအဆင့်သို့ ကျဆင်းလာပြီး၊ သမိုင်းဝင် ပြိုင်ဆိုင်မှုများ ပြန်လည် ပေါ်ထွက်လာနိုင်သည်ဟု စိုးရိမ်မှုရှိနေသည်။

ပြီးခဲ့သည့် လအတွင်း နယ်စပ်ဒေသ တစ်ဝိုက်တွင် ဖြစ်ပွားသည့် တိုက်ပွဲတွင် ကမ္ဘောဒီးယား စစ်သားတစ်ဦး ကျဆုံးခဲ့ပြီး၊ ထိုသို့ ရင်ဆိုင်မှုများ နောက်ခံအဖြစ် ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် Paetongtarn Shinawatra က ကမ္ဘောဒီးယားဘက်အပေါ် အပြင်းအထန် ပြစ်တင်ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုကဲ့သို့သော ရိုင်းစိုင်းသည့် ချဉ်းကပ်မှုက မကြာခင်အချိန်အတွင်း ဆုံးဖြတ်ချက်များ အဝေးကွာသွားစေနိုင်ကြောင်းလည်း သတိပေးခဲ့သည်။
“ထိုင်းနိုင်ငံဟာ စည်းလုံးညီညွတ်တယ်။ ဘယ်ပါတီမှ ခြိမ်းခြောက်မှု၊ စွပ်စွဲမှု၊ နှိပ်စက်မှုကို မခံနိုင်ဘူး။ ကျွန်မတို့နိုင်ငံမှာ ဂုဏ်သိက္ခာရှိတယ်၊ ခိုင်မာတယ်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည့် Paetongtarn သည် ထိုင်း၏ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်ကို ငြင်းဆိုသည့်အနေဖြင့် ကမ္ဘောဒီးယားကို တုံ့ပြန်ခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို နယ်နိမိတ်တွေထိဖြစ်သော မြတြိဂံဒေသတွင် မေလ ၂၈ ရက် မနက်အစောပိုင်းတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ပွဲအတွင်း ကမ္ဘောဒီးယားစစ်သားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ ထိုဒေသအား နှစ်နိုင်ငံစလုံးက မူပိုင်အခွင့်အရေးတောင်းဆိုထားသောကြောင့် ယင်းနယ်မြေမှာ အငြင်းပွားနေဆဲဖြစ်သည်။

အဆိုပါအရေးအခင်းအပေါ် တုံ့ပြန်ချက်အဖြစ် ကမ္ဘောဒီးယားအမျိုးသားကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက “ထိုင်းစစ်တပ်က ကမ္ဘောဒီးယားစစ်တပ် တည်နေရာတစ်ခုကို ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ စစ်သားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်” ဟု ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး၊ ထိုင်းစစ်တပ်ကလည်း ကမ္ဘောဒီးယားတပ်ဖွဲ့ဝင်များက လက်နက်အသုံးပြုခြင်းကိုစတင်မပြုမီ နားလည်မှုမှားခြင်းကြောင့်သာ တုံ့ပြန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ရှင်းလင်းခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးမှ နှုတ်ထွက်သော်လည်း အထက်လွှတ်တော်သမ္မတအဖြစ် ဆက်လက် ထိရောက်စွာ ဦးဆောင်နေသည့် ဟွန်ဆန်သည် “နယ်စပ်ဒေသတွင် တပ်ဖွဲ့များနှင့် လက်နက်ကြီးများ ပိုမို စေလွှတ်ရေး ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ထောက်ခံသည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

“စစ်ပွဲကို မုန်းတီးပေမယ့် ပြည်ပရန်လိုမှု ရှိလာလျှင် တုန့်ပြန်ဖို့ အခိုက်အတန့်တွင် တွန်းအားပေးခံရတတ်သည်” ဟုလည်း ဟွန်ဆန်က ထပ်မံပြောကြားခဲ့သည်။

အာဆီယံပဋိဉာဏ်အရ ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် ထိုင်း တို့သည် ဒေသတွင်းအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအဖြစ်၊ အငြင်းပွားမှုများကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းရန် မျှော်လင့်ချက်ရှိနေသည်။

မူလတွင် နှစ်နိုင်ငံလုံးက နယ်စပ်ဒေသတွင် တပ်များကို တိုးမြှင့်ထားသော်လည်း ဇွန်လ ၈ ရက်တွင် ယခင်က သဘောတူထားသော တပ်ရင်းတန်းများသို့ တပ်သားများကို ပြန်လှန်သွားခြင်းဖြင့် စစ်ရေးဖိအား လျော့နည်းလာရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။

ထို့အပြင် စစ်ပွဲဖြစ်ပွားနိုင်သည့် နေရာများတွင် တပ်ဖွဲ့များ ပူးပေါင်းထိန်းသိမ်းရန် သဘောတူညီမှု ရှိကြောင်း Paetongtarn ၏ ကြေညာချက်တွင်ဖော်ပြထားသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနကလည်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး (ICJ) ၏ ကြားဝင်မှုကို ပယ်ချခဲ့ပြီး “တတိယပါတီသည် နိုင်ငံအချင်းချင်းရင်းနှီးမှုကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ကြောင်း သေချာအောင် မပြောနိုင်ပါ။ သမိုင်းနောက်ခံနှင့် နယ်မြေစွဲဆိုမှုများပါဝင်သော ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များတွင် အကူအညီမဖြစ်နိုင်ကြောင်း” ဟု ရှင်းလင်းခဲ့သည်။

သမိုင်းဝင်အကြောင်းအရာ

ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် ထိုင်းတို့သည် ၈၁၇ ကီလိုမီတာရှည်လျားသည့် ကုန်းနယ်နိမိတ်ကို မျှဝေထားကြသည်။ ထိုနယ်နိမိတ်အများစုမှာ ပြင်သစ်၏ ကိုလိုနီနယ်ချဲ့ရေးအုပ်ချုပ်မှုအတွင်း၊ ၁၈၆၃ မှ ၁၉၅၃ ခုနှစ်အထိက ကာလအတွင်း မြေပုံရေးဆွဲချမှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၀၇ ခုနှစ်မြေပုံသည် ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားကြား သဘာဝရေဝေရေလဲမျဉ်းအတိုင်း နယ်နိမိတ်သတ်မှတ်ရန် သဘောတူညီချက်ကို အခြေခံထားသော်လည်း၊ ထိုင်းအနေဖြင့် မြေပုံထဲတွင် ၁၁ ရာစုကတည်းက ကမ္ဘောဒီးယားအုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိလာသော Preah Vihear ဘုရားကျောင်းကို ထည့်သွင်းဖော်ပြထားခြင်းကို ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။

နယ်နိမိတ်ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန် ကြိုးပမ်းမှုများ ပြုလုပ်လာခဲ့သော်လည်း၊ နှစ်နိုင်ငံအကြား သဘောတူညီမှုကင်းမဲ့နေပြီး တင်းမာမှုများလည်း တဖြည်းဖြည်း တိုးလာခဲ့သည်။

၁၉၅၉ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘောဒီးယားသည် ယင်းအငြင်းပွားမှုကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး (ICJ) သို့ တရားစွဲခဲ့ပြီး၊ ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် တရားရုံးက Preah Vihear ဘုရားကျောင်းသည် ကမ္ဘောဒီးယား၏ပိုင်နက်ဖြစ်သည်ဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။
ထိုင်းက သက်ဆိုင်ရာဆုံးဖြတ်ချက်ကို တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုသော်လည်း ဘုရားကျောင်းပတ်ဝန်းကျင်နယ်နိမိတ်အပေါ် အငြင်းပွားမှုကို ဆက်လက်ထားရှိခဲ့သည်။

၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘောဒီးယားက Preah Vihear ဘုရားကျောင်းအား ယူနက်စကို၏ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်းတွင် ထည့်သွင်းခွင့်ရရှိခဲ့သည်။ ယင်းအဆုံးဖြတ်အပြီးတွင် နယ်စပ်တစ်လျှောက် ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် ထိုင်းတပ်များကြား စစ်ရေးတင်းမာမှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။

၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် တိုက်ပွဲများ အလွန်ပြင်းထန်လာခဲ့ပြီး လူဦးရေ ၃၆,၀၀၀ ကျော် စစ်ဘေးရှောင်သွားခဲ့သည်။

ထို့နောက်ကာလတွင် ကမ္ဘောဒီးယားသည် ၁၉၆၂ ခုနှစ် ICJ စီရင်ချက်ကို ပြန်လည်အနက်ဖွင့်ရန် တရားရုံးသို့ ထပ်မံတင်သွင်းခဲ့ပြီး၊ ၂ နှစ်အကြာ ၂၀၁၃ တွင် ICJ သည် ယခင်ဆုံးဖြတ်ချက်ကို တည်ကြည်အတည်ပြုခဲ့သည်။

နယ်နိမိတ်ပြဿနာများကို ရှင်းလင်းဖြေရှင်းရန် နှစ်နိုင်ငံသည် ၂၀၀၀ ခုနှစ်တွင် ပူးတွဲနယ်နိမိတ်ကော်မရှင် (Joint Boundary Commission – JBC) ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ မေ့မလျော့သော ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း၊ ဇွန်လ ၁၄ ရက်တွင်ဖနွမ်းပင်၌ ကျင်းပရန် စီစဉ်ထားသော နောက်ဆုံးအစည်းအဝေးများမှ ထိရောက်သည့် ရလဒ် များမထွက်ပေါ်နိုင်ခဲ့ပေ။

နယ်နိမိတ်အငြင်းပွားမှုသည် မြန်မြန်ဆန်ဆန် ဖြေရှင်းနိုင်မည့်ကိစ္စ မဟုတ်ကြောင်း သိသာလာသည်။ ထို့အပြင်၊ ယင်းပြဿနာသည် လက်ရှိနိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များနှင့် ၎င်းတို့၏ဖခင်များကြား ဆက်ဆံရေးနှင့်လည်း အနည်းငယ် သက်ဆိုင်နေသည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်ရှင်နာဝတ် (Thaksin Shinawatra) နှင့် Hun Manet ၏ဖခင်ဖြစ်သူ ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဟွန်ဆန် (Hun Sen) တို့သည် ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုရှိကြပြီး၊ ၂၀၀၆ ခုနှစ်အတွင်း သက်ဆင်အာဏာသိမ်းခံခဲ့ချိန်က ဟွန်ဆန်သည် သူ့အား ကမ္ဘောဒီးယားတွင် ခိုလှုံခွင့်ပေးကာ ဂုဏ်ထူးဆောင် စီးပွားရေးအကြံပေးအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။

ထိုအခင်းအကျင်းများသည် ယနေ့နယ်နိမိတ်အငြင်းပွားမှုကို ပိုမိုစိုးရိမ်ဖွယ် ဖြစ်စေသည်။

Paetongtarn သည် ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် သူမမိသားစု၏ အနီးကပ်ဆက်ဆံရေးကြောင့် မိမိတိုင်ပြည်အပေါ် ပျော့ပျောင်းမှုရှိသည်ဟု သံသယရှိနေသည်။ ထိုသို့ မေးမြန်းသောအခါ၊ “ကျွန်မတို့ မိသားစုနှစ်စုက သူငယ်ချင်းဖြစ်ပေမယ့် တိုင်းပြည်ရဲ့ အကျိုးကို ဆုံးရှုံးရမယ်ဆိုတာ မရှိနိုင်ပါဘူး… သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်က မင်းနေအိမ်ကို တောင်းလိုက်တဲ့အခါ မပေးနိုင်ပါဘူး” ဟု တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။

ထိုင်းတပ်မတော်က စစ်ရေးအရ အရေးကြီးသောအခြေအနေတစ်ခုဖြစ်လာပါက အဆင့်မြင့်အတိုက်အခံ စစ်ဆင်ရေးများ ပြုလုပ်ရန် အသင့်ဖြစ်နေကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ထိုအကြောင်းအရာသည် သက်ဆင်နှင့် ၎င်း၏အဒေါ် ယင်လပ်ရှင်နာဝတ်တို့၏ နယ်နိမိတ်အငြင်းပွားမှုကို စွဲစားကြည့်နေသော အမျိုးသားရေးဝါဒီများကြောင့် အစိုးရကျဆုံးခဲ့သည့် သမိုင်းနောက်ခံဖြစ်ရပ်များကို ပြန်လည်တုန့်ပြန်စေသည်။

အာရှရေးရာဆိုင်ရာ သတင်းမီဒီယာ The Diplomat တွင် ဖနွမ်းပင်တက္ကသိုလ်အရှေ့တောင်အာရှလေ့လာရေးစင်တာမှ သုတေသီ Rath Pichanvorlak က ထုတ်ပြန်သည့် သုံးသပ်ချက်အရ၊ ထိုင်းတပ်မတော်သည် နောက်ထပ်အာဏာသိမ်းမှုအတွက် အကြောင်းပြချက်အဖြစ် နယ်နိမိတ်တင်းမာမှုများကို အသုံးချနိုင်ပြီး၊ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်များကို တဖြည်းဖြည်း အရှိန်မြှင့်တင်လာနိုင်ကြောင်း သတိပေးထားသည်။

ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယားနယ်စပ်အငြင်းပွားမှုသည် ပြင်သစ်ကိုလိုနီခေတ်ကတည်းက နယ်နိမိတ်သတ်မှတ်မှု မရေရာမှုများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် နှစ်ရှည်သက်တမ်းပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။

ပဋိပက္ခ၏အဓိကအချက်များ

ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားသည် ၈၁၇ ကီလိုမီတာရှည်ရှိ ကုန်းမြေနယ်နိမိတ်ကို မျှဝေထားသော်လည်း နယ်နိမိတ်အမှတ်အများအပြားကို စနစ်တကျ သတ်မှတ်ရန် လက်ရှိအထိ မပြုနိုင်သေးပါ။ အဓိကအငြင်းပွားနေသော ဧရိယာမှာ ခမာဘုရားကျောင်းအဆောက်အအုံဖြစ်သည့် Preah Vihear ဘုရားကျောင်းနှင့် ၎င်းပတ်ဝန်းကျင် ၄.၆ စတုရန်းကီလိုမီတာဖြစ်သည်။

ပြင်သစ်ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်ရေးအောက် ၁၉၀၄ ခုနှစ်စာချုပ်နှင့် ၁၉၀၇ မြေပုံသည် ဤအငြင်းပွားမှု၏ ဗဟိုဖြစ်သည်။ စာချုပ်အရ နယ်နိမိတ်သည် ရေဝေရေလဲမျဉ်းကိုလိုက်နာရန်အကြံပြုထားသော်လည်း မြေပုံ၌ Preah Vihear ဘုရားကျောင်းသည် ကမ္ဘောဒီးယားဘက်တွင်ရှိနေသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံက ယင်းမြေပုံကို မမှန်ကန်ကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် ICJ မှ Preah Vihear ဘုရားကျောင်းအပေါ် အချုပ်အခြာအာဏာကို ကမ္ဘောဒီးယားသို့ ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းသည် ယင်းဆုံးဖြတ်ချက်ကို မလက်ခံဘဲ ပတ်ဝန်းကျင်ဧရိယာများအပေါ် ဆက်လက်အငြင်းပွားခဲ့သည်။

၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘောဒီးယားက ICJ ထံသို့ ထပ်မံတင်ပြခဲ့ပြီး ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ICJ သည် ပတ်ဝန်းကျင်ဧရိယာသည်လည်း ကမ္ဘောဒီးယား၏ အချုပ်အခြာအာဏာအောက်ရှိကြောင်း အတည်ပြုခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် မေလတွင် ကမ္ဘောဒီးယားစစ်သားတစ်ဦး သေဆုံးခြင်းကြောင့် တင်းမာမှု မြင့်တက်လာသည်။ ထိုင်းစစ်တပ်က မြေမြှုပ်မိုင်းအသစ်များအား ကမ္ဘောဒီးယားအတွက် စွပ်စွဲခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယားက ယင်းအကြောင်းအရာအား ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

နောက်ဆုံးတွင် နှစ်နိုင်ငံစလုံးက သံတမန်များကို ပြန်လည်ခေါ်ယူခဲ့ပြီး၊ ဆက်ဆံရေးအဆင့်ကိုလည်း ဆုတ်ယုတ်ခဲ့ကြသည်။

ထိုင်း ဝန်ကြီးချုပ် Paetongtarn Shinawatra သည် သူမ၏ မိသားစုနှင့် ဟွန်ဆန်၏ မိသားစုတို့သည် မိတ်ဆွေဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားသော်လည်း၊ နယ်နိမိတ်ပြဿနာကဲ့သို့သော အရေးကြီးသောအခန်းကဏ္ဍတွင် “သူငယ်ချင်း” ဖြစ်ခြင်းသည် လုံးဝအကျိုးသက်ရောက်မှုမရှိကြောင်း ရှင်းလင်းထားသည်။ ထိုင်းတပ်မတော်ကလည်း တင်းမာမှုကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် အဆင့်မြင့်စစ်ဆင်ရေးများအတွက် အသင့်ဖြစ်နေကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ဇူလိုင် ၂၄ ရက်နေ့တွင် ထိုင်း F-16 လေယာဉ်များမှ ကမ္ဘောဒီးယားစစ်အခြေစိုက်စခန်းများအား ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်ဟု ထိုင်းမီဒီယာများက ထုတ်ဖော်ပြောဆိုကြသည်။ အဆိုပါတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် လူ ၁၂ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ထိုင်းကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်သည်။

ထိုင်းဘက်မှ စစ်သားတစ်ဦး မြေမြှုပ်မိုင်းကြောင့် ခြေထောက်ပြတ်သွားမှုကို နောက်ခံကာ တစ်ရက်အကြာတွင် တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ကမ္ဘောဒီးယား ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာနက ထိုင်း၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကို စစ်ရာဇဝတ်မှုအဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ပြီး ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်အား ဖျက်ဆီးခြင်းဟုဆိုသည်။ Preah Vihear ဘုရားကျောင်းသည် ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ အမျိုးသားရေးအထောက်အထားအနေဖြင့် အလွန်အရေးကြီးကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ဂျပန်နိုင်ငံက တင်းမာမှုများအပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်းဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ တင်းမာမှုများအား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုမှတစ်ဆင့် ဖြေရှင်းရန် နှစ်နိုင်ငံစလုံးကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

နှစ်ဖက်အကြားတင်းမာမှုများ

ကမ္ဘောဒီးယား၊ ထိုင်းနှင့် လာအိုတို့ ယှဉ်ပြိုင်နေသော မြတြိဂံနယ်နိမိတ်အတွင်း၌ ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယား တပ်ဖွဲ့များအကြား ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် တိုက်ပွဲငယ်တစ်ခုတွင် မေလက ကမ္ဘောဒီးယား စစ်သားတဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။

နှစ်နိုင်ငံစစ်တပ်များက မိမိကိုယ်ကို ခံစစ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းပြောကြားပြီး တိုက်ပွဲပေါ်တွင် တစ်ဦးကို တစ်ဦး အပြစ်တင်ပြချက်များ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။

ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယား နိုင်ငံတော်စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်များက ပြင်းထန်မှုကို လျော့နည်းစေရန် ဆောင်ရွက်နေကြသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သော်လည်း နှစ်ဖက်စလုံးက နယ်စပ်တလျှောက်၌ ဓားစာခံများနှင့် တပ်ဖွဲ့အင်အား တိုးမြှင့်မှုများ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ဆိုင်းငံ့ခြင်း
ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် Paetongtarn Shinawatra သည် ယခုလအစပိုင်းတွင် တာဝန်မှ ရပ်စဲခံရသည်။

၎င်းကမ္ဘောဒီးယား၏ သြဇာအရှိဆုံး ခေါင်းဆောင်ဟောင်း ဟွန်ဆန်နှင့် လက်ရှိ ဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်မာနက်တို့နှင့် ဖခင်သမီးအဆက်အနွယ်ဖြစ်ကြောင်း ပြသသော ဖုန်းခေါ်ဆိုမှု ပေါက်ကြားပြီးနောက်၊ ရာထူးမှ ထုတ်ပယ်ခံရနိုင်ကြောင်း သံသယဖြစ်နေသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ထိုင်း စစ်သားတဦး မြေမြှုပ်မိုင်းထိမှန်ကာ ခြေထောက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ ထိုအဖြစ်အပျက်သည် ဘန်ကောက်နှင့် ဖနွမ်းပင်နိုင်ငံတော်များအကြား သံတမန်ဆက်ဆံရေးအဆင့် ကျဆင်းစေခဲ့သည်။

ထို့နောက် ထိုင်းဘက်တွင် ဂျက်လေယာဉ်များ ဖြန့်ကျက်ချထားခဲ့သည်။
ထိုင်းတိုက်လေယာဉ်တစင်းက ကြာသပတေးနေ့တွင် အငြင်းပွားနေသော နယ်နိမိတ်တလျှောက်ရှိ ကမ္ဘောဒီးယား စစ်တပ်ပစ်မှတ်များကို ဗုံးကြဲခဲ့သည်။

ကမ္ဘောဒီးယားကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနအဆိုအရ ထိုင်း F-16 လေယာဉ်များက ယူနက်စကိုကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာဖြစ်သော ရှေးဟောင်းဗိဟာရဘုရားကျောင်းအနီး လမ်းပေါ်တွင် ဗုံးနှစ်စင်းပစ်ချခဲ့သည်ဟု အတည်ပြုခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ချိုးဖောက်သည်ဟု စွပ်စွဲကာ၊ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော စစ်ရေးကျူးကျော်မှုဖြစ်ကြောင်း ရှုတ်ချထားသည်။

ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယား တိုက်ပွဲများကြောင့် အရပ်သား ၁၁ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ပြီး ထိုင်းစစ်သားတဦးလည်း သေဆုံးခဲ့သည်။ သို့သော် ကမ္ဘောဒီးယားဘက်မှ သေဆုံးသူအရေအတွက်ကို မဖော်ပြသေးပါ။

ထိုင်းအစိုးရက ကမ္ဘောဒီးယားကို အရပ်ဘက်အခြေခံအဆောက်အအုံများကို မတရားသပိတ်မှောက်မှု ပြုလုပ်သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယားဘက်မှ ထိုအကြောင်းပြန်လည်တုံ့ပြန်မှု မရှိသေးသော်လည်း မကြာမီတွင် ပြတ်ပြတ်သားသား တုံ့ပြန်မည်ဟု ကတိပြုထားသည်။

ထိုင်းအစိုးရက ကမ္ဘောဒီးယားဘက်မှ အရပ်သားပစ်မှတ်များကို လက်နက်ကြီးများဖြင့် ဆက်တိုက်တိုက်ခိုက်နေသည်ဟု စွပ်စွဲကာ လူ့အခွင့်အရေးများကို လျစ်လျူရှုနေကြောင်း ရှုတ်ချသည်။ ထို့ကြောင့် တိုက်ပွဲရပ်နားသည်အထိ ဆွေးနွေးပွဲပြုလုပ်ရန် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း ယာယီဝန်ကြီးချုပ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းလေယာဉ်ဗုံးကြဲမှုနောက်ပိုင်းတွင် ကမ္ဘောဒီးယား သမ္မတအနေဖြင့် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီထံ အရေးပေါ်ဆွေးနွေးပွဲ ပြုလုပ်ရန် တရားဝင်စာနှစ်စောင် တင်သွင်း တောင်းဆိုခဲ့သည်။

အချုပ်အားဖြင့် ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ်ပဋိပက္ခသည် ကိုလိုနီခေတ်ကတည်းက စတင်ခဲ့သော နယ်နိမိတ်ပိုင်းခြားမှု မရေရာခြင်းမှ အရင်းခံသည့် ကာလရှည်ပြဿနာတစ်ခု ဖြစ်သည်။

သမိုင်းဝင်မကျေနပ်မှုများ၊ နိုင်ငံရေးအရှုပ်အထွေးများနှင့် အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်များ ရောယှက်နေသောကြောင့် ရေရှည်တည်တံ့မည့် ဖြေရှင်းချက်တစ်ခုရရှိရန်မှာ လွန်စွာခက်ခဲနေဆဲဖြစ်သည်။

အိမ်နီးချင်းနှစ်နိုင်ငံအကြား တင်းမာမှုများ လျော့ပါးသွားရန် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက မျှော်လင့်နေသော်လည်း အနာဂတ်မှာ မရေရာသော အခြေအနေတွင်ပင် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။