လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းမှာ လမ်းမှန်သမျှ ပိတ်ဆို့နေတဲ့ အမှောင်ခန်းတစ်ခုထဲမှာ ပိတ်မိနေသလို ဘယ်လမ်းကြောင်းက ထွက်ပေါက်ဖြစ်မှန်းမသိ၊ ဘယ်သူ့ကို ယုံကြည်ရမှန်းမသိဘဲ နိုင်ငံတစ်ခုလုံး နည်းလမ်းပျောက်နေတဲ့ အခြေအနေဖြစ်နေပါတယ်။
တစ်ဖက်မှာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးက တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ပြင်းထန်နေပြီး၊ အခြားတစ်ဖက်မှာတော့ စစ်ကောင်စီက ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရေးကို အစဉ်တစိုက် ပြောဆိုနေပါတယ်။


ဒီလို ရှုပ်ထွေးလှတဲ့ အခြေအနေမှာ ရွေးကောက်ပွဲဝင်ဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတချို့ရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ ပြောဆိုချက်တွေဟာ လက်ရှိနိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းကို ဘယ်လိုပုံဖော်နေသလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းလှပါတယ်။
ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ညီညွတ်ရေးပါတီဥက္ကဌ ဒေါ်စောယုမာ၊ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီရဲ့ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင် ဒေါက်တာအောင်မြတ်ဦးနဲ့ JMC ကိုယ်စားလှယ် ဦးစောလင်းအောင်တို့ရဲ့ ပြောဆိုချက်တွေဟာ အဓိကအချက် သုံးချက်ကို ဝိုင်းဖွဲ့ပြီး တည်ဆောက်ထားတာတွေ့ရပါတယ်။
ဒေါ်စောယုမာရဲ့ အဓိကပြောဆိုချက်ကတော့ “ရွေးကောက်ပွဲဝင်တဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေဟာ လက်ရှိတပ်မတော်ရဲ့ ထောက်တိုင်တွေ မဟုတ်ပါဘူး” ဆိုတာပါပဲ။ ဒါဟာ လက်ရှိမှာ ရွေးကောက်ပွဲကို လက်ခံပြီး ပါဝင်မယ့် ပါတီတွေအပေါ် အများပြည်သူနဲ့ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေက သတ်မှတ်ထားတဲ့ “စစ်ကောင်စီရဲ့ နိုင်ငံရေးအရုပ်” (သို့မဟုတ်) “ထောက်တိုင်” ဆိုတဲ့ အမြင်ကို တိုက်ရိုက်တုံ့ပြန်ချေပလိုက်တာပါ။
သူတို့ဟာ စစ်တပ်ရဲ့ ဘက်တော်သားတွေမဟုတ်ဘဲ၊ နိုင်ငံရေးပြဿနာကို နိုင်ငံရေးနည်းနဲ့ပဲ ဖြေရှင်းလိုတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေအဖြစ် ရပ်တည်ချင်တဲ့ ဆန္ဒကို ပြသနေပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဒီနေရာမှာ မေးခွန်းထုတ်စရာ ရှိပါတယ်။ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းဖို့ စစ်တပ်ကပဲ ဦးဆောင်ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခြင်းဟာ စစ်တပ်ရဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုရာ မရောက်ဘူးလား ဆိုတဲ့ မေးခွန်းပါ။
တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေနဲ့ ပြည်သူအများစုက ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို ကာကွယ်ဖို့ အသက်တွေ၊ ဘဝတွေ ပေးဆပ်နေချိန်မှာ၊ ဒီရွေးကောက်ပွဲကို ဖျက်သိမ်းပြီး အသစ်လုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို ဝင်ခြင်းဟာ ဘယ်သူ့အတွက် အကျိုးရှိမလဲဆိုတာ စဉ်းစားစရာပါ။
ဒေါ်စောယုမာရဲ့ EAO တွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အဆိုပြုချက်က ပိုပြီးစိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းပါတယ်။ EAO တွေကို NCA လမ်းကြောင်းက မဟုတ်ဘဲ တခြား Platform တစ်ခုနဲ့ လွှတ်တော်ထဲရောက်အောင် လုပ်ပေးမယ်၊ “One Country One Army” ပုံစံနဲ့ တပ်မတော်အောက်မှာ လက်နက်မစွန့်ဘဲ ပေါင်းကူးမယ်ဆိုတဲ့ အချက်ဟာ လက်တွေ့မှာ ဘယ်လောက်ဖြစ်နိုင်မလဲ။
တပ်မတော်ရဲ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများအပေါ်ထားတဲ့ သဘောထားသမိုင်းကို ကြည့်ရင် ဒါဟာ အလွန်ရည်မှန်းချက်ကြီးတဲ့ ပြောဆိုချက်တစ်ခုပါ။ ဒါဟာ ရွေးကောက်ပွဲကိုဝင်ဖို့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ EAO တချို့ကို ဆွဲဆောင်စည်းရုံးတဲ့ နိုင်ငံရေးစကားလုံးတစ်ခုလား၊ ဒါမှမဟုတ် တကယ်ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ လမ်းပြမြေပုံတစ်ခုလားဆိုတာ မေးခွန်းထုတ်ရပါမယ်။
ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီရဲ့ ဒေါက်တာအောင်မြတ်ဦးက”တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ထိခိုက်တာ ပြည်သူတွေပါ” ဆိုတဲ့ စကားဟာ ငြင်းလို့မရတဲ့ အမှန်တရားပါ။
နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းက ပြည်သူတွေဟာ စစ်ဘေးဒဏ်၊ စီးပွားရေးကျပ်တည်းမှုဒဏ်တွေကို နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ခံစားနေရတာ အားလုံးအသိပါ။ ဒီအချက်ကို ကိုင်စွဲပြီး “ဘယ်အဖွဲ့က ဘာကိုရည်ရွယ်မှန်းသိအောင် စားပွဲဝိုင်းပေါ်ရောက်လာအောင်လုပ်ရမယ်” ဆိုပြီး နိုင်ငံရေးအရ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးကို တိုက်တွန်းပါတယ်။
ဒီအမြင်ဟာလည်း လက်နက်ကိုင်တော်လှန်မှုကို အဆုံးသတ်ပြီး နိုင်ငံရေးစားပွဲဝိုင်းဆီ ပြန်လာဖို့ ဖိအားပေးတဲ့သဘော သက်ရောက်ပါတယ်။
လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲတွေရဲ့ နောက်ကွယ်က ရည်ရွယ်ချက်ကို မေးခွန်းထုတ်ခြင်းအားဖြင့် တော်လှန်ရေးရဲ့ တရားမျှတမှုကို သွယ်ဝိုက်ပြီး စိန်ခေါ်လိုက်တာပါပဲ။
ဒါပေမဲ့ တစ်ဖက်မှာလည်း တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေက “စားပွဲဝိုင်းပေါ်ကို ဘယ်လိုယုံကြည်မှုနဲ့ တက်ရမှာလဲ” လို့ ပြန်မေးနိုင်ပါတယ်။
ယခင်က သဘောတူညီချက်တွေ၊ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်တွေကို လေးစားလိုက်နာမှုမရှိတဲ့ စစ်တပ်နဲ့ ဘယ်လိုအာမခံချက်မျိုးနဲ့ ဆွေးနွေးရမလဲဆိုတာ သူတို့အတွက် အဓိကစိန်ခေါ်မှု ဖြစ်နေပါတယ်။
ဦးစောလင်းအောင်ရဲ့ “ရွေးကောက်ပွဲလုပ်တာ အကောင်းဆုံးပဲ။ မလုပ်ရင် ဒီတိုင်းပဲ နေသွားရမှာ” ဆိုတဲ့စကားကတော့ လက်ရှိအခြေအနေကနေ ရုန်းထွက်ဖို့ ရွေးကောက်ပွဲကလွဲပြီး တခြားနည်းလမ်းမရှိဘူးလို့ ယုံကြည်နေတဲ့သူတွေရဲ့ ခံစားချက်ကို ကိုယ်စားပြုပါတယ်။
“မကူချင်ရင်နေ၊ မနှောင့်ယှက်ပါနဲ့” ဆိုတာကတော့ ရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင်နေတဲ့ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကို တိုက်ရိုက်ရည်ညွှန်းလိုက်တာပါ။
ဒီအချက်က လက်ရှိနိုင်ငံရေးမှာ အုပ်စုနှစ်ခုရဲ့ သဘောထားကွဲလွဲမှုကို အထင်ရှားဆုံးပြလိုက်တာပါပဲ။
တစ်အုပ်စုက ရွေးကောက်ပွဲဟာ အကျပ်အတည်းကနေ ထွက်ပေါက်ဖြစ်တယ်လို့ ယုံကြည်နေပြီး၊ နောက်တစ်အုပ်စုကတော့ ရွေးကောက်ပွဲဟာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို သက်ဆိုးရှည်စေမယ့် ထောင်ချောက်တစ်ခုလို့ မြင်နေပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲလုပ်လိုက်ရင် ဘာတွေထူးခြားလာမလဲ မသိပေမယ့်၊ ဘာမှမလုပ်ဘဲနေတာထက်စာရင် ပိုကောင်းတယ်ဆိုတဲ့ ယုတ္တိဟာ အနာဂတ်အတွက် မရေရာမှုတွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေပါတယ်။
ဒီဆောင်းပါးကို စုစည်းပြီး သုံးသပ်ရရင်၊ ဒီပြောဆိုချက်တွေအားလုံးဟာ စစ်ကောင်စီရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲလမ်းကြောင်းကို နိုင်ငံရေးအရ အသက်သွင်းနိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ရှုမြင်နိုင်ပါတယ်။
သူတို့ကိုယ်သူတို့ “တပ်မတော်ထောက်တိုင်” မဟုတ်ကြောင်း ငြင်းဆိုခြင်း၊ ပြည်သူ့ဒုက္ခကို ရှေ့တန်းတင်ပြီး ဆွေးနွေးရေးကို တောင်းဆိုခြင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲကလွဲပြီး အခြားရွေးချယ်စရာမရှိဟု ပုံဖော်ခြင်းတွေဟာ ရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင်နေတဲ့ အင်အားစုတွေရဲ့ အရှိန်ကို နိုင်ငံရေးအရ တန်ပြန်ဖို့ ကြိုးစားနေတာပါ။
သို့သော် ဒီလမ်းကြောင်းရဲ့ အောင်မြင်မှုဟာ အချက်နှစ်ချက်ပေါ်မှာ မူတည်နေပါတယ်။
ပထမတစ်ချက်က စစ်ကောင်စီကိုယ်တိုင်က ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို အမှန်တကယ်လေးစားပြီး အာဏာလွှဲပြောင်းပေးဖို့ ဆန္ဒရှိရဲ့လား ဆိုတာပါ။
ဒုတိယအချက်ကတော့ နိုင်ငံအတွင်း သြဇာကြီးမားနေဆဲဖြစ်တဲ့ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေနဲ့ ပြည်သူအများစုက ဒီရွေးကောက်ပွဲကို လက်ခံပါ့မလား ဆိုတာပါပဲ။
ဒီအခြေအနေမှာတော့ ရွေးကောက်ပွဲကိုထောက်ခံတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေဟာ သူတို့ပြောသလို “နိုင်ငံရေးကို နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းနဲ့ ဖြေရှင်းလိုသူများ” လား၊ ဒါမှမဟုတ် လက်တွေ့မှာ စစ်ကောင်စီရဲ့ နိုင်ငံရေးလိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးနေတဲ့ “ထောက်တိုင်များ” ဖြစ်နေမလားဆိုတာကိုတော့ သူတို့ရဲ့ လုပ်ရပ်တွေနဲ့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးရဲ့ အနာဂတ်ကပဲ အဖြေပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါကြောင်း သုံးသပ်တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။