“ငါတို့မှာ ကမ္ဘာကျော် Iron Dome (သံကွန်ချာ) ဆိုတဲ့ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးစနစ်ကြီး ရှိတယ်၊ ဘာလာလာ မကြောက်ဘူး” လို့ အစ္စရေးဘက်က ကြွေးကြော်ထားပေမဲ့ အီရန်ရဲ့ အသံထက်မြန်တဲ့ တာဝေးပစ်ဒုံးကျည်တချို့က အဲ့ဒီကာကွယ်ရေးစနစ်ကို ဖောက်ပြီး အရေးကြီးတဲ့ နေရာတွေကို ထိသွားတယ်ဆိုတဲ့ ဗီဒီယိုတွေ၊ သတင်းတွေ ထွက်လာခဲ့တာပါပဲ။
သတင်းထဲမှာ ပြောထားသလိုပဲ၊ အဲ့ဒီဒုံးကျည်တွေဟာ အစ္စရေးရဲ့ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ စစ်ဦးစီးချုပ်ရုံးနဲ့ ထောက်လှမ်းရေးဌာနချုပ်တွေ စုဝေးနေတဲ့ တဲလ်အဗစ်မြို့က Kirya ဆိုတဲ့ စစ်အခြေစိုက်စခန်းဝန်းကျင်ကို ထိမှန်ခဲ့တယ်လို့ သတင်းတွေထွက်ခဲ့ပါတယ်။
New York Times လို သတင်းဌာနကြီးတွေကတောင် ဒီဗီဒီယိုဖိုင်တွေဟာ အစစ်အမှန်ဖြစ်ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။
ဒါဟာ အီရန်အတွက်တော့ “မင်းတို့ရဲ့ ကာကွယ်ရေးစနစ်က အားလုံးကို မကာကွယ်နိုင်ဘူး၊ ငါတို့ ပစ်ချင်ရင် ပစ်မှတ်ကို ရောက်အောင် ပစ်နိုင်တယ်” ဆိုတဲ့ သတင်းစကားကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ပါးလိုက်တာပါပဲ။
ဒီသတင်းလေးက ဖြစ်စဉ်ရဲ့ အပိုင်းအစတစ်ခုပဲ ရှိပါသေးတယ်။ ဇာတ်လမ်းအစုံက ဒီလိုပါ-ဒီတိုက်ခိုက်မှုကြီး ဖြစ်လာရတဲ့ အဓိကအကြောင်းအရင်းကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီလ (၁) ရက်နေ့မှာ အစ္စရေးက ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၊ ဒမတ်စကတ်မြို့မှာရှိတဲ့ အီရန်သံရုံးဝင်းထဲက ကောင်စစ်ဝန်ရုံး အဆောက်အအုံကို လေကြောင်းကနေ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့လို့ပါပဲ။
အဲ့ဒီမှာ အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ် (IRGC) ရဲ့ ထိပ်တန်းဗိုလ်ချုပ်ကြီးတွေ အပါအဝင် လူ (၁၆) ယောက် သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ သံရုံးကို တိုက်ခိုက်တာဟာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာကို တိုက်ရိုက်စော်ကားတာဖြစ်လို့ အီရန်က လက်တုံ့ပြန်မယ်လို့ ကြိမ်းဝါးခဲ့ပါတယ်။
အဲ့ဒီနောက် ဧပြီလ (၁၃) ရက်နေ့မှာ အီရန်က “Operation True Promise” ဆိုတဲ့ စစ်ဆင်ရေးအဖြစ် ဒရုန်းအစင်း (၁၇၀)၊ ခရုဇ်ဒုံးကျည် (၃၀) ကျော်နဲ့ တာဝေးပစ်ဒုံးကျည် (၁၂၀) ကျော်၊ စုစုပေါင်း လက်နက် (၃၀၀) ကျော်ကို သူ့နိုင်ငံထဲကနေ အစ္စရေးနိုင်ငံထဲကို တိုက်ရိုက်ပစ်လွှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အီရန်နိုင်ငံကနေ အစ္စရေးကို တိုက်ရိုက်ပစ်ခတ်တဲ့ ပထမဆုံးအကြိမ်ဖြစ်လို့ သမိုင်းဝင်တဲ့ အဖြစ်အပျက်တစ်ခုပါ။
အစ္စရေးဘက်ကလည်း အီရန်တိုက်ခိုက်လာမယ်ဆိုတာကို ကြိုသိထားပြီး အသင့်ပြင်ဆင်ထားပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ Iron Dome, David’s Sling, Arrow 3 စတဲ့ အလွှာပေါင်းစုံ လေကြောင်းကာကွယ်ရေးစနစ်တွေအပြင် အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်နဲ့ ဂျော်ဒန်နိုင်ငံတွေရဲ့ အကူအညီနဲ့ ပစ်လွှတ်လိုက်တဲ့ ဒုံးကျည်နဲ့ ဒရုန်းတွေရဲ့ ၉၉ ရာခိုင်နှုန်းကို လမ်းခုလတ်မှာ ကြားဖြတ်ပစ်ချနိုင်ခဲ့တယ်လို့ အစ္စရေးစစ်တပ်က တရားဝင်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
၉၉% ကို ကာကွယ်နိုင်ခဲ့ပေမဲ့ ၁% ကတော့ ဖောက်ဝင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီထဲက အနည်းဆုံး တာဝေးပစ်ဒုံးကျည် (၇) စင်းဟာ အစ္စရေးတောင်ပိုင်းက Nevatim လေတပ်အခြေစိုက်စခန်းကို ထိမှန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီစခန်းဟာ အစ္စရေးရဲ့ အဆင့်အမြင့်ဆုံး F-35 တိုက်လေယာဉ်တွေထားတဲ့ အရေးအကြီးဆုံး စခန်းတစ်ခုပါ။
ထိခိုက်မှုတွေရှိခဲ့ပေမဲ့ စခန်းတစ်ခုလုံးတော့ မပျက်စီးဘဲ လေယာဉ်ပြေးလမ်းတွေနဲ့ အဆောက်အအုံတချို့ပဲ အနည်းငယ်ပျက်စီးခဲ့ပြီး ဆက်လက်အသုံးပြုနိုင်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ကမ္ဘာကြီးက စစ်ပွဲကြီးဖြစ်တော့မလားလို့ ရင်တမမနဲ့ စောင့်ကြည့်နေချိန်မှာ အစ္စရေးက ဧပြီ (၁၉) ရက်နေ့မှာ အီရန်ကို အကန့်အသတ်နဲ့ လက်တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
အီရန်ရဲ့ Isfahan မြို့အနီးက လေတပ်အခြေစိုက်စခန်းတစ်ခုကို ဒုံးကျည်နဲ့ တိုက်ခိုက်ခဲ့တယ်လို့ သတင်းတွေထွက်ခဲ့ပေမဲ့ နျူကလီးယားစက်ရုံတွေကိုတော့ ရှောင်ရှားခဲ့ပါတယ်။
ဒီတိုက်ခိုက်မှုက “ငါတို့လည်း မင်းတို့နိုင်ငံထဲကို အချိန်မရွေးရောက်အောင် တိုက်ခိုက်နိုင်တယ်” ဆိုတဲ့ သတင်းစကားပါးတဲ့ပုံစံမျိုးဖြစ်ပြီး နှစ်ဖက်လုံးက အရှိန်လျှော့ချင်တဲ့ပုံစံကို ပြသခဲ့ပါတယ်။
ဒီဖြစ်စဉ်ကို တစ်ဖက်တည်းကနေ ကြည့်လို့မရပါဘူး။ ရှုထောင့်နှစ်ခုလုံးကနေ ချိန်ထိုးသုံးသပ်ကြည့်ရပါမယ်။
ငြိမ်းချမ်းရေး (သို့မဟုတ်) အရှိန်လျှော့ခြင်းဘက်ကို ဦးတည်နိုင်တယ်လို့ ရှုမြင်နိုင်တဲ့အချက်များ
- မျက်နှာပန်းလှအောင် တုံ့ပြန်ခြင်း (Calculated Response): အီရန်ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုဟာ လက်တုံ့ပြန်တယ်ဆိုတဲ့ နာမည်ရရုံ၊ သူ့ပြည်သူတွေကို မျက်နှာပြရုံ သက်သက်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ တကယ်စစ်တိုက်ချင်ရင် တိတ်တဆိတ် ရုတ်တရက်တိုက်ခိုက်မှာဖြစ်ပေမဲ့ အခုက ရက်အတန်ကြာ ကြိုတင်သတိပေးပြီးမှ တိုက်ခိုက်ခဲ့တာပါ။ ဒါကြောင့် အစ္စရေးဘက်မှာ ကာကွယ်ဖို့ အချိန်အလုံအလောက် ရခဲ့ပါတယ်။
- ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း တုံ့ပြန်မှု: အလားတူပဲ အစ္စရေးဘက်ကလည်း အီရန်ကို ပြန်လည်တိုက်ခိုက်ရာမှာ အီရန်ရဲ့ နျူကလီးယားစက်ရုံတွေလို အထိအခိုက်မခံတဲ့နေရာတွေကို တမင်ရှောင်ရှားပြီး အကန့်အသတ်နဲ့ပဲ တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ စစ်ပွဲကြီးမဖြစ်ချင်တဲ့ သဘောကို ပြပါတယ်။
- နိုင်ငံတကာရဲ့ ဖိအား: အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေက ဒီပဋိပက္ခကို ပိုမကြီးထွားလာအောင် နှစ်ဖက်လုံးကို အပြင်းအထန် ဖိအားပေးခဲ့ပါတယ်။ ဘယ်နိုင်ငံကမှ အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ ရေနံဈေးနှုန်းတွေ ထိုးတက်စေပြီး ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို ထိခိုက်စေမယ့် စစ်ပွဲကြီးကို မလိုလားပါဘူး။
အလုံးစုံ ပျက်စီးခြင်းဘက်ကို တွန်းပို့နိုင်တဲ့ အချက်များ
- စည်းကျော်ခြင်း (Red Line Crossed): နှစ်ပေါင်းများစွာ “အရိပ်စစ်ပွဲ” (Shadow War) အဖြစ် ကိုယ်စားလှယ်တွေကနေတစ်ဆင့် တိုက်ခိုက်နေရာကနေ အီရန်က သူ့ပိုင်နက်ကနေ အစ္စရေးပိုင်နက်ကို တိုက်ရိုက်တိုက်ခိုက်ခဲ့တာဟာ အလွန်အန္တရာယ်ကြီးတဲ့ စည်းကို ကျော်ဖြတ်လိုက်တာပါပဲ။ ဒါဟာ နောင်ဖြစ်လာမယ့် ပဋိပက္ခတွေအတွက် ပုံစံအသစ်တစ်ခုကို လမ်းဖွင့်ပေးလိုက်သလို ဖြစ်သွားပါတယ်။
- လက်တုံ့ပြန်မှု သံသရာ: “ငါးပျံတလှည့် ဗုံလုံတစ်လှည့်” ပုံစံနဲ့ လက်တုံ့ပြန်နေကြတာဟာ အချိန်မရွေး မှားယွင်းတဲ့ တွက်ချက်မှု (Miscalculation) တစ်ခုကြောင့် ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရတဲ့ စစ်ပွဲကြီးအဖြစ်ကို အလွယ်တကူ ကူးပြောင်းသွားနိုင်ပါတယ်။
- မပြီးဆုံးသေးသော အဓိကပဋိပက္ခ: ဒီတိုက်ခိုက်မှုတွေရဲ့ နောက်ကွယ်မှာ အီရန်ရဲ့ နျူကလီးယားအစီအစဉ်၊ အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်း ပြဿနာ (အထူးသဖြင့် ဂါဇာစစ်ပွဲ)၊ ဒေသတွင်း သြဇာလွှမ်းမိုးမှုလို အရင်းခံပြဿနာကြီးတွေက ရှိနေတုန်းပါပဲ။ ဒီပြဿနာတွေ မပြေလည်သရွေ့တော့ မီးပွားလေးတစ်ခုကနေ မီးတောက်ကြီးတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်ခြေ အမြဲရှိနေမှာပါ။
နိဂုံးချုပ်သုံးသပ်ချက်
လက်ရှိအခြေအနေမှာတော့ နှစ်ဖက်လုံးဟာ မျက်နှာပန်းလှရုံ တုံ့ပြန်မှုတွေလုပ်အပြီး ယာယီအရှိန်လျှော့ လိုက်တဲ့အတွက် အလုံးစုံပျက်စီးခြင်းဆီကို ချက်ချင်းမဦးတည်သေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဒါဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဦးတည်နေတာ လုံးဝမဟုတ်ပါဘူး။
ဖြစ်ခဲ့တဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ နှစ်နိုင်ငံကြားက “ကစားပွဲရဲ့ စည်းမျဉ်း” တွေကို ပြောင်းလဲပစ်လိုက်ပါတယ်။ အရင်က မလုပ်ဘူးတဲ့အရာတွေကို လုပ်ရဲသွားကြပြီ။ ဒါကြောင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသဟာ အရင်ကထက်ပိုပြီး ပေါက်ကွဲလွယ်တဲ့ ယမ်းအိုးကြီးတစ်ခုလို ဖြစ်နေပါတယ်။
နောက်တစ်ကြိမ် ပဋိပက္ခဖြစ်ရင် ဒီတစ်ခေါက်ထက် ပိုပြင်းထန်လာနိုင်ခြေရှိပြီး အခြေအနေက အလွန်မတည်ငြိမ်ဘဲ စိုးရိမ်စရာကောင်းနေဆဲ ဖြစ်တယ်လို့ သုံးသပ်နိုင်ပါတယ်။
