မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူမျိုးရေးအခြေပြု ဖက်ဒရယ်ပြဿနာ

မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူမျိုးရေးအခြေပြု ဖက်ဒရယ်ပြဿနာ သည် နိုင်ငံတွင်းငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် စည်းလုံးညီညွတ်ရေးအတွက် အဓိကအဟန့်အတားဖြစ်နေပြီး လွန်ခဲ့သည့် နှစ် ၇၀ ကျော်ကတည်းက အမြစ်တွယ်လာခဲ့သော ပဋိပက္ခများ၏ အရင်းခံအကြောင်းရင်းဖြစ်သည်။

၁။ သမိုင်းကြောင်းအကျဉ်း

မြန်မာနိုင်ငံတွင် တိုင်းရင်းသားလူမျိုး ၁၃၅ မျိုးရှိသည်ဟု သတ်မှတ်ကြပြီး ဗမာလူမျိုးမှာ လူဦးရေ၏ ၆၈% ခန့်ကို ကိုယ်စားပြုကာ ကျန်လူမျိုးစုများမှာ လူနည်းစုအဖြစ် ရှိနေသည်။ ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်ကြီးသည် ဗမာအမျိုးသားရေးဝါဒ လွှမ်းမိုးမှုရစေရန် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် တိုင်းရင်းသားဒေသများတွင် ဗမာ့သာသနာ၊ ဗမာစာပေ၊ ဗမာစကားနှင့် ဗမာ့ယဉ်ကျေးမှုထွန်းကားပြန့်ပွားရေးအတွက် အာဏာသုံး၍ အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ကြသည်။

၁၉၄၇ ခုနှစ် ပင်လုံစာချုပ်နှင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ရေးဆွဲစဉ်က မွန်၊ ရခိုင်နှင့် ကရင်တို့အား ပြည်နယ်အဆင့် မပေးဘဲ ဗမာ၊ ရှမ်း၊ ကချင်၊ ချင်း တို့ကိုသာ ဦးစားပေးခဲ့သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဗမာခေါင်းဆောင်များသည် ဗမာဗဟိုပြု ပြည်ထောင်စုစနစ်ကို ဦးတည်ခဲ့ပြီး တိုင်းရင်းသားဒေသများကို အားနည်းအောင် ဖွဲ့စည်းရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ မွန်၊ ရခိုင်တို့သည် ဗမာနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအရ ရောယှက်နေပြီး သီးခြားအုပ်ချုပ်ရေးအတွက် အင်အားမပြည့်စုံဟု ယူဆခဲ့သည်။

ဗြိတိသျှထံက လွတ်လပ်ရေးအရယူရန် ၁၉၄၇ ခုနှစ် ပင်လုံစာချုပ်ဖြင့် ဗမာ၊ ရှမ်း၊ ကချင်၊ ချင်း တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်များက ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်ရန် သဘောတူခဲ့သော်လည်း လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ဗမာအများစုဦးဆောင်သော အစိုးရများက ဤကတိများကို လက်တွေ့အကောင်အထည် မဖော်ခဲ့ပေ။ ပင်လုံစာချုပ်သည် ဗမာ၊ ရှမ်း၊ ကချင်၊ ချင်း လေးမျိုးအတွက်သာ ဖြစ်ပြီး မွန်၊ ရခိုင်နှင့် ကရင်တို့ကို ဖယ်ထားခဲ့သည့်အတွက် လူမျိုးရေးအခြေပြု ဖက်ဒရယ်ပြဿနာကြောင့် မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ်သံသရာသမိုင်း ယနေ့အထိတိုင် ရှည်လျားနေဆဲဖြစ်သည်။

၂။ ဖက်ဒရယ်ပြဿနာ၏ အဓိကဥပမာများ

(က) ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုနှင့် တိုင်းရင်းသားဒေသများ၏ မကျေနပ်မှု
ပင်လုံစာချုပ်အရ ခွဲထွက်ခွင့်ရှိသည့် ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများအား ခွဲထွက်ခွင့်မပေးလိုသဖြင့် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းဦးဆောင်သော စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ဆိုရှယ်လစ်စနစ်ကို အတင်းအကြပ် ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ တိုင်းရင်းသားဒေသများ၏ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် သယံဇာတများအပေါ် ထိန်းချုပ်မှုကို ဗဟိုမှ လုံးဝချုပ်ကိုင်လာခဲ့သည်။ ဥပမာ- ရှမ်းပြည်နယ်တွင် ရှမ်းလူမျိုးများက သူတို့၏ သဘာဝသယံဇာတ (ဥပမာ ကျောက်စိမ်း၊ သစ်) များကို ဗဟိုအစိုးရက လုယူသည်ဟု စွပ်စွဲပြီး ၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်များမှစ၍ ရှမ်းပြည်နယ်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (SSA) ကဲ့သို့သော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။

(ခ) ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၏ ပြဿနာ
၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်က ရေးဆွဲခဲ့သော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် ဗမာအမျိုးသားရေးဝါဒကို အခြေခံပြီး တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုများအား နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးအရ ဖိနှိပ်ထားသည်။ ဥပမာ ပြည်နယ်များအား အမှန်တကယ်အာဏာ လွှဲပြောင်းမပေးခြင်း (ဥပမာ- ပြည်နယ်လွှတ်တော်များတွင် ဥပဒေပြုခွင့် ကန့်သတ်ထားခြင်း)။ တပ်မတော်က အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ (NDSC) မှတစ်ဆင့် နိုင်ငံတော်အာဏာကို ထိန်းချုပ်ထားခြင်း။

(ဂ) တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ပဋိပက္ခ
ဗဟိုအစိုးရ၏ ဗမာလူမျိုးကြီးဝါဒကို ဆန့်ကျင်သည့်အနေဖြင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ (EAOs) အများအပြား ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ ဥပမာ ကချင်ပြည်နယ်**တွင် ကချင်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ (KIA) သည် ၁၉၆၁ ခုနှစ်မှစတင်၍ ဖက်ဒရယ်အခွင့်အရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေသည်။ ရခိုင်၊ မွန်နှင့်ကရင်တို့သည် လွတ်လပ်ရေးရသည့် ၁၉၄၈ ခုနှစ်ကတည်းက ဗမာအစိုးအား လက်နက်ကိုင် တော်လှန်လာခဲ့ကြသည်မှာ ယနေ့အထိတိုင်ပင်ဖြစ်သည်။

(ဃ) ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံနှင့် လက်ရှိအခြေအနေ
၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ NLD အစိုးရက ၂၁ ရာစုပင်လုံညီလာခံကို စတင်ကျင်းပခဲ့ပြီး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်တည်ဆောက်ရန် ညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သို့သော် စစ်တပ်လက်မခံသည့်အတွက် လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်မှု မရှိခဲ့ပေ။ UNFC ဘက်က အဖွဲ့၏ ဥက္ကဋ္ဌ ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး N ဘန်လ (KIA)၊ ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ SSPP/SSA ရဲ့ နာယက ဗိုလ်ချုပ်ဆေထင်၊ မွန်ပြည်သစ်ပါတီ NMSP ဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ထောမွန်၊ ကရင်နီအမျိုးသားတိုးတက်ရေးပါတီ KNPP ဥက္ကဋ္ဌ ခူးအေဘယ်လ်တွိတ်တို့ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။

၂၀၁၆ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၁၇ ရက်နေ့က ရန်ကုန်မြို့တွင် နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး N ဘန်လ (KIA)၊ ဗိုလ်ချုပ်ဆေထင် (SSA)၊ နိုင်ထောမွန် (NMSP)၊ ခူးအေဘယ်လ်တွိတ် (KNPP) နှင့် တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်တို့ တွေ့ဆုံပွဲမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က “တောင်းချင်တာ တောင်းပါ။ ဒါပေမဲ့ တောင်းတိုင်း အကုန်ပေးနိုင်မယ်လို့တော့ အာမမခံဘူး”ဟု ပြောကြားခဲ့သည့်အဖြေက ရှင်းပါသည်။

၃။ ဖက်ဒရယ်ပြဿနာ၏ အဓိကအချက်များ

၁. လူမျိုးရေးအခြေပြု အာဏာခွဲဝေမှု

• တိုင်းရင်းသားဒေသများအား စစ်မှန်သော ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် (ဥပမာ- ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ သယံဇာတစီမံခန့်ခွဲမှု) ပေးရန် လိုအပ်နေခြင်း။

၂. စစ်တပ်၏နိုင်ငံရေးအခန်းကဏ္ဍ

• ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ စစ်တပ်သည် နိုင်ငံရေးတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေပြီး ဖက်ဒရယ်ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို ဟန့်တားနေခြင်း။ စစ်တပ်တွင် ဗမာလူမျိုးကိုယ်စားပြုတပ်ဖွဲ့မဟုတ်ဘဲ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံကို ကိုယ်စားပြုသည့် တပ်မတော်ဖြစ်သင့်သည်။

၃. ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာစကားဆိုင်ရာ အခွင့်အရေး
မြန်မာနိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာစကားဆိုင်ရာ မူဝါဒများသည် ဗမာလူမျိုးစုဗဟိုပြု ဖြစ်နေပြီး အခြားတိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာစကားများကို စနစ်တကျ ဖိနှိပ်ခြင်း၊ လျစ်လျူရှုခြင်းတို့ ရှိသည်။

(က) ပညာရေးစနစ်တွင် ဗမာဘာသာစကား ဦးစားပေးခြင်း

• အစိုးရကျောင်းများတွင် ဗမာဘာသာစကားကို သင်ကြားရေးဘာသာရပ်အဖြစ် အတင်းအကြပ် သတ်မှတ်ထားပြီး တိုင်းရင်းသားဘာသာစကားများကို ရွေးချယ်သင်ကြားခွင့် မရှိခြင်း။ (ဥပမာ: ကချင်၊ ရှမ်း၊ မွန်ဒေသများရှိ ကျောင်းများတွင် ဒေသခံဘာသာစကားဖြင့် သင်ကြားခွင့် ကန့်သတ်ထားခြင်း။)

(ခ) အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုအဖြစ် ဗမာယဉ်ကျေးမှုကို မြှင့်တင်ခြင်း

• နိုင်ငံတော်အဆင့် ပွဲတော်များ၊ အနုပညာဖျော်ဖြေပွဲများတွင် ဗမာ့ရိုးရာအမှတ်လက္ခဏာများ (အဆိုအကအရေးအတီး၊ သဘင်) ကိုသာ အလေးပေးပြသလေ့ရှိပြီး တိုင်းရင်းသားယဉ်ကျေးမှုများကို ဘေးဖယ်ခံထားရခြင်း။
• ဗမာဘာသာစကားဖြင့် ထုတ်လုပ်သော ရုပ်ရှင်၊ သီချင်း၊ စာပေများကို နိုင်ငံတော်က အဓိကထောက်ပံ့ပြီး တိုင်းရင်းသားဘာသာစကားဖြင့် ဖန်တီးမှုများအား ဘဏ္ဍာရေးနှင့် နည်းပညာအရ ကန့်သတ်ခြင်း။ (ဥပမာ: ရှမ်းဘာသာဖြင့် ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးလိုပါက ဖြန့်ချိရေးခက်ခဲခြင်း၊ ရေဒီယို/အသံလွှင့်ဌာနများတွင် တိုင်းရင်းသားဘာသာစကားဖြင့် အစီအစဉ်များ ထုတ်လုပ်ရန် အခကြေးငွေများ မတတ်နိုင်ခြင်း။)
• နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာငွေဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော ယဉ်ကျေးမှုနှင့် အနုပညာဖွံ့ဖြိုးရေး ရန်ပုံငွေ အများစုသည် ဗမာယဉ်ကျေးမှုအစီအစဉ်များအတွက်သာ အသုံးပြုခြင်း။ (ဥပမာ: ကချင်ဒေသမှ ရိုးရာဂီတပညာရှင်များ ပြည်တွင်းပြည်ပဖျော်ဖြေရန် အစိုးရထံမှ ငွေကြေးထောက်ပံ့မှု မရရှိခြင်း။)
• တိုင်းရင်းသားဘာသာစကားဖြင့် ရုပ်သံလွှင့်ခြင်း၊ သတင်းစာထုတ်ဝေခြင်းအတွက် လိုင်စင်ရယူရန် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများ ကြီးမားခြင်း။ (ဥပမာ: မွန်ဘာသာဖြင့် ရုပ်သံလွှင့်လိုပါက အစိုးရ၏ သီးခြားခွင့်ပြုချက်လိုအပ်ပြီး လုပ်ငန်းလည်ပတ်ရန် ဘဏ္ဍာရေးအရ မတတ်နိုင်ခြင်း။)

(စကားချပ်- တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏ ဘာသာစကားနှင့် ယဉ်ကျေးမှုများ ပျောက်ကွယ်လာခြင်း။ ဗမာမဟုတ်သော လူမျိုးစုများတွင် နိုင်ငံတော်အပေါ် မကျေနပ်မှုနှင့် လူမှုစည်းလုံးညီညွတ်မှု ပျက်ပြားခြင်း။ ဖက်ဒရယ်ပဋိပက္ခကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်များ အဟန့်အတားဖြစ်ခြင်း။ ဗမာ့ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာစကားကို အတင်းအကြပ် လွှမ်းမိုးမှုသည် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏ ကိုယ်ပိုင်အမှတ်လက္ခဏာကို ဖျက်သိမ်းနေပြီး ဤအချက်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဖက်ဒရယ်ပြဿနာ၏ အဓိက အရင်းခံဖြစ်စေခဲ့သည်။)

အချုပ်အားဖြင့်

မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူမျိုးရေးအခြေပြု ဖက်ဒရယ်ပြဿနာသည် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု၊ လူမျိုးရေးဖိနှိပ်မှု၊ စစ်တပ်၏နိုင်ငံရေးလွှမ်းမိုးမှုတို့နှင့် ရှုပ်ထွေးစွာဆက်စပ်နေသည်။ ဤပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန်မှာ စစ်မှန်သော ဖက်ဒရယ်စနစ်၊ ဒီမိုကရေစီနှင့် တန်းတူညီမျှမှုကို အခြေခံသည့် နိုင်ငံရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ လိုအပ်ပြီး ယင်းအတွက် တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုများ၏ အခန်းကဏ္ဍကို အသိအမှတ်ပြုရန် အထူးအရေးကြီးသည်။

မှတ်ချက်- ဤဆောင်းပါးဖော်ပြချက်မှာ စာရေးသူ၏ အတွေးအမြင်ယူဆချက်များသာဖြစ်ပြီး Kawao News အာဘော်မဟုတ်ကြောင်း စာဖတ်သူအား အသိပေးလိုသည်။