၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ အာဏာသိမ်းမှုအပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်ကောင်စီ (SAC) နှင့် အတိုက်အခံအင်အားစုများ (NUG, K3C) အကြား စစ်တပ်နိုင်ငံရေးမှ ထွက်ရန် စိန်ခေါ်မှုများ ဆက်လက်ရှိနေသည်။
မတ်လ ၂၆ ရက်က နေပြည်တော်တွင် ပြုလုပ်သော နောက်ဆုံးဆွေးနွေးပွဲ၌ SAC ၏ NSPNC ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ရာပြည့်က ““ကျွန်တော်တို့က ဘာသတ်မှတ်ချက်မှ မရှိဘူး။ ကျန်တဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေက သတ်မှတ်ချက်တွေရှိတယ်။ တပ်မတော်က နိုင်ငံရေးက ထွက်မှတို့၊ တပ်မတော်ကို ဖျက်မှတို့၊ ယာယီအစိုးရဖွဲ့မှတို့ စသဖြင့် ဒီလိုမျိုး ကန့်သတ်ချက်တွေ၊ အဲ့ဒါတွေရှိမှ လာဆွေးနွေးမယ်ဆိုတဲ့ မဖြစ်နိုင်တဲ့တောင်းဆိုမှုတွေရှိတယ်” ဟု ပြင်းပြင်းထန်ထန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။
အတိုက်အခံဘက်မှ KNU ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ပဒိုစောတောနီးက “အဲ့ဒီမဖြစ်နိုင်တဲ့ဟာကို ဖြစ်အောင်လုပ်ရမှာ ကျွန်တော်တို့တာဝန်လေ။ ကျွန်တော်တို့က စစ်ရေးနည်းလမ်းအားဖြင့် သော်လည်းကောင်း၊ နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းအားဖြင့် သော်လည်းကောင်း၊ သံတမန်ရေးပိတ်ဆို့မှုအားဖြင့် သော်လည်းကောင်း၊ နောက် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုအပါအဝင် ပြည်သူ့လှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ ဆက်ပြီးတော့ ဖိအားပေးမယ်” ဟု ပြန်လည်တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။
မြန်မာစစ်တပ်သည် ၁၉၆၂ ခုနှစ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း အာဏာသိမ်းချိန်မှစ၍ နိုင်ငံရေးတွင် ဗဟိုအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ လွှတ်တော်၏ ၂၅% ကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။
၁၉၈၈ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးစောမောင်နှင့်၂၀၂၁ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် တို့ အာဏာသိမ်းမှုသည် စစ်တပ်၏ နိုင်ငံရေးအရှိန်အဟုန်များကို ပိုမိုချဲ့ထွင်လာခဲ့သည်။
ဥပမာ ၂၀၁၅ တွင် ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရသောကြောင့် NLD အစိုးရဖြစ်ခဲ့သော်လည်း ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ စစ်တပ်၏ဩဇာလွှမ်းမှု ဆက်ရှိနေခဲ့သည်။
NUG၊ K3C နှင့် အတိုက်အခံအုပ်စုများက စစ်တပ်အား နိုင်ငံရေးမှ ထွက်ရန်၊ အရပ်သားအစိုးရအောက်တွင် နေရန် စသည့် ကန့်သတ်ချက်များကို ဆွေးနွေးမှုအတွက် မရှိမဖြစ်အချက်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။
၎င်းတို့၏ နည်းဗျူဟာများတွင် စစ်ရေး (PDFs နှင့် EAOs များ၏ တိုက်ခိုက်မှု)၊ နိုင်ငံတကာဖိအား (အမေရိကန်၊ EU ၏ ပိတ်ဆို့မှုများ)၊ ပြည်တွင်းလူထုလှုပ်ရှားမှုများ ပါဝင်သည်။
သို့သော် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်က စစ်ကောင်စီနှင့် ဆက်စပ်ကုမ္ပဏီများအား စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ခဲ့သော်လည်း တရုတ်၊ ရုရှားတို့၏ ထောက်ခံမှုကြောင့် SAC အာဏာ ယိုင်နဲ့မသွားပေ။
NUG နှင့် EAOs အကြား မဟာဗျူဟာပိုင်းညှိနှိုင်းမှု အားနည်းခြင်း၊ နိုင်ငံတကာဖိအား မလုံလောက်ခြင်း၊ ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် ပြည်သူများ ဒုက္ခရောက်နေခြင်းတို့က လှုပ်ရှားမှုကို နှောင့်နှေးစေသည်။
တဖက်တွင် SAC သည် စီးပွားရေးအရင်းအမြစ်များ (ဥပမာ – MEHL၊ MEC)၊ နိုင်ငံတကာမဟာမိတ်များ (တရုတ်၊ ရုရှား)၊ လက်နက်ကိုင်အင်အားဖြင့် ခိုင်မာစွာ ရပ်တည်နေသည်။
ဥပမာ-၂၀၂၂ ခုနှစ်က အရှေ့တောင်အာရှထိပ်သီးအစည်းအဝေး (ASEAN) တွင် SAC ကို ဖိတ်ကြားခြင်းမရှိသော်လည်း စစ်ကောင်စီအား နိုင်ငံတော်၏ အာဏာပိုင်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုမှု ဆက်ရှိနေခဲ့သည်။
အကယ်၍ စစ်တပ်အတွင်း ပြိုကဲမှုဖြစ်ပါက နိုင်ငံရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ဖြစ်နိုင်သော်လည်း လက်ရှိအခြေအနေတွင် ထိုသို့သော လက္ခဏာများ မတွေ့ရပေ။
SAC က ပြင်ပအဖွဲ့များအား နိုင်ငံရေးတွင် အတိုင်းအတာတစ်ခုထိ ပါဝင်ခွင့်ပေးထားသော်လည်း စစ်တပ်၏အခန်းကဏ္ဍကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းမည် (ဥပမာ – ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံပုံစံ)။
ထို့ကြောင့် စစ်တပ်အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးမှ ထွက်ရန် တောင်းဆိုမှုကို “မဖြစ်နိုင်” ဟု ငြင်းဆိုခြင်းမှာ ၎င်း၏ အာဏာတည်မြဲရေးအတွက် မဟာဗျူဟာတစ်ရပ်သာ ဖြစ်ပါကြောင်း။
